Nga: Samet ZAGRADI
Në thellësitë e malësive të Shqipërisë, rreth 40 minuta larg nga qendra e Peshkopisë, shtrihet Zimuri, një fshat i ndriçuar nga bukuria natyrore, por që sfidohet nga mungesa e zhvillimit. Ky vendbanim i largët, pjesë e Njësisë Administrative Tomin, ndodhet në një zonë të thyer dhe të vështirë, ku infrastruktura mbetet e dobët dhe mundësitë për përparim janë të kufizuara.
Zimuri do të ishte padyshim një fshat I zhvilluar, por nga dëshira në realitet ndryshimi sigurisht që është tepër i madh. Sot ky fshat që ngrihet jo larg qytetit të Peshkopisë ofron pak ose aspak për bonorët e tij. Dikur në këtë fshat jetonin rreth tetëdhjetë familje e sot si për ironi kanë mbetur jo më shumë se njëzet. Nuk është e vështirë të mendosh përse janë larguar, infrastruktura e vështirë, rruga e rrënuar, papunësia e një sërë faktorësh jetësorë detyruan këto njerëz të largohen, e të lënë pas cdo gjë e duke e nisur edhe një herë nga e para.
Bukuria e Natyrës përballë realitetit të vështirë
Për të mbërritur në Zimur, udhëtarët duhet të kalojnë përmes fshatrave Staravec dhe Shimcan, duke kaluar një rrugë të ngushtë dhe të dëmtuar. Nga lartësitë e fshatit, qyteti i Peshkopisë dhe fshatrat përreth duken si në pëllëmbë të dorës, duke ofruar një panoramë të mahnitshme. Zimuri, i vendosur në një pozitë gjeografike të veçantë dhe strategjike, është fshati më i lartë në Shqipëri, pa asnjë fshat tjetër mbi të. Kjo e bën atë një nga vendbanimet më panoramike dhe unike në vend.
Një fshat me njerez te dhe punëtor, por i varur nga emigracioni
Banorët e Zimur janë njerëz të urtë dhe punëtorë, por përballen me sfida të shumta. Me një papunësi të lartë dhe mundësi të pakta për të gjeneruar të ardhura, shumë prej tyre janë detyruar të emigrojnë jashtë vendit për të kërkuar një jetë më të mirë. Emigracioni është bërë kështu një nga shtyllat kryesore të ekonomisë së fshatit, duke sjellë para dhe mbështetje financiare për ata që kanë mbetur pas. Nje problematike e qe e ka shqetesuar kete fshat eshte migrimi i brendshem, ku me shume se gjysma e banoreve ne periudha te ndryshme kohore kane levizur per nje jetese me te mire ne Tirane, Durres, Peshkopi etj.
Bujqësia dhe Prodhimi i Patates dhe bimet medicinale një burim jetik per banoret.
Megjithëse klimati i ftohtë dhe terreni i thyer e kufizojnë prodhimin bujqësor, patatet mbeten një nga produktet më të rëndësishme që kultivohen në Zimur. Prodhimi i patates mbetet një burim i rëndësishëm financiar për fshatin. Prodhohet përkushtim nga banorët, pavarësisht sfidave të shumta me të cilat përballen në treg. Prodhimi i mollëve gjithashtu kontribuon në ekonominë lokale, por konkurrenca nga produktet e importuara dhe mungesa e qasjes në tregje e bëjnë këtë aktivitet të vështirë për t’u mbajtur gjallë.
Bimët medicinale janë një alternativë tjerë ku fëmijë, gra, burra dhe pleq, në pikë të vapës drejtohen drejt bjeshkës së Gramës. Punojnë gjashtë muaj për të jetuar gjashtë të tjera duke shitur bimët mjekësore për të mbuluar shpenzimet minimale. Varfëria në këtë fshat duket qartazi, mjafton të shohësh shtëpi të vjetra të braktisura dhe të rrënuara e në mëndje të vijnë filmat e vjetër të përiudhës komuniste.
Investimet: Çelësi për ringjalljen e fshatit me te larte ne Shqiperi.
Investimet në këtë fshat nuk mbahen mend kur mund të kenë ndodhur. Në njërën anë skamja në tjetrën mungesa e investimeve ka bërë që ky komunitet dhe kjo zonë të mos tentoj aspak ndryshimin. Fshati zimur me pak investime në rrugë kthehet një atraksion i mirëfilltë i turizmit malor. Bjeshkët e Gramës rreth një orë e gjys larg me një bukuri të pashoqë qëndrojnë të zbuluara nga turistët për shkak të mungesës së infrastrukturës. Relievi I thyër që ky fshat ka shërben mjaftë mirë por dashamirësit e parashutës që kohët e fundit shpesh kemi parë të tillë. Ushqimet tërësisht bio dhe të vështira për tu gjetur në disa prej vendeve gjinden pikërisht në këtë zonë, ku pak kohë më parë vetë banorët e kësaj zone menduan të investonin për turizmin malor.
Një nga arsyet kryesore që ka çuar në largimin e shumicës së banorëve të Zimur është mungesa e investimeve në infrastrukturë dhe zhvillim ekonomik. Investimet e reja jo vetëm që do të përmirësonin jetesën e atyre që kanë mbetur, por edhe do të risillnin banorët e larguar për të investuar sërish në tokat e tyre. Me një infrastrukturë të përmirësuar dhe mundësi të reja ekonomike, Zimuri mund të rilindë dhe të bëhet sërish një komunitet i gjallë e i qëndrueshëm.
Turizmi: Një mundësi e paeksploruar
Zimuri, fshati më i lartë në Shqipëri dhe pa asnjë vendbanim tjetër mbi të, ofron një përvojë unike për ata që duan të largohen nga rutina dhe të zhytën në natyrë. Me një panoramë që përfshin Peshkopinë si në pëllëmbë të dorës, dhe me Bjeshkët e Gramës dhe Bjeshkët e Zimurit vetëm një orë larg, ky vend është ideal për ecje dhe eksplorim. Përtej bujqësisë, Zimuri ka potencial të madh për zhvillim turistik. Bjeshkët e Gramës, të vendosura rreth një orë e gjysmë larg, ofrojnë peizazhe mahnitëse dhe një eksperiencë të paeksploruar për turistët që kërkojnë aventura malore dhe një lidhje të vërtetë me natyrën. Ushqimet bio dhe traditat e pastra shqiptare janë asete që mund të tërheqin vizitorë, duke sjellë mundësi të reja për zhvillimin e fshatit. Fatkeqësisht, mungesa e infrastrukturës ka mbajtur këtë potencial të fshehur. Ushqimet bio, uji i ftohtë dhe ajri i pastër krijojnë kushtet perfekte për të kaluar një kohë të paharrueshme në këtë perlë të fshehur të malësive shqiptare.
Një Shpresë për të Ardhmen
Në mes të sfidave të shumta, banorët e Zimur gjejnë ngushëllim në ndërtimin e një xhamie të re, një vend ku mund të luten për një të ardhme më të mirë. Megjithatë, për të ndryshuar rrjedhën e fatit të këtij fshati, janë të nevojshme investime të mëdha në infrastrukturë dhe në zhvillimin e turizmit. Këto investime do të ndihmonin për të mbajtur banorët në vend dhe për të shfrytëzuar potencialin e jashtëzakonshëm që ky fshat ofron.
Në përfundim, Zimuri është një vend i fshehur mes malësive shqiptare, me njerëz të urtë dhe punëtorë, dhe me një potencial të madh që pret të zbulohet. Me mbështetje të duhur dhe përpjekje të përbashkëta, ky fshat i mrekullueshëm mund të bëhet një destinacion i kërkuar, që ofron një eksperiencë unike dhe autentike për çdo vizitor që dëshiron të zbulojë thesaret e fshehura të Shqipërisë.